Stres to nieodłączny element współczesnego życia, wpływający na nasze zdrowie fizyczne i psychiczne. Choć często kojarzony jest z uczuciem niepokoju i napięcia, jego skutki mogą być znacznie bardziej rozległe, na przykład uwidaczniać się na naszej skórze… Jak stres wpływa na skórę?
Jak stres wpływa na organizm?
Stres z punktu widzenia psychologii to odpowiedź naszego organizmu na zbyt wymagające lub groźne dla nas sytuacje. Często jest określany jako „reakcja walki lub ucieczki”, czyli w stresie możemy albo zmierzyć się z sytuacją, albo przed nią uciekać. To naturalny mechanizm obronny człowieka, który mobilizuje dużą energię do szybkiego reagowania na potencjalne zagrożenia. W sytuacji stresowej wydzielane są określone hormony, takie jak:
- adrenalina (epinefryna), która szybko przygotowuje ciało do działania, podnosząc tętno, ciśnienie krwi i poziom energii,
- noradernalina (norepiferyna), która również pomaga w mobilizacji ciała i umysłu do działania, przyspieszając przepływ krwi do mięśni i zwiększając naszą czujność,
- kortyzol, często nazywany „hormonem stresu”, który reguluje wiele funkcji w organizmie, w tym odpowiedź na ten stres; warto tutaj dodać, że wysoki poziom kortyzolu utrzymujący się w organizmie przez długi czas może prowadzić do różnych problemów zdrowotnych.
Stres może być wywołany przez różnorodne wydarzenia, zarówno negatywne, jak przeżyta trauma, jak też pozytywne, np. własny ślub. Krótkotrwały stres może być korzystny, ponieważ zwiększa naszą czujność i zdolność do radzenia sobie w trudnych sytuacjach. Niestety, stres długotrwały najczęściej pociąga za sobą negatywne skutki dla zdrowia fizycznego i psychicznego, takie jak problemy z układem odpornościowym, sercowym, trawieniem, a także problemy psychiczne takie jak lęk czy depresja. Jednak wciąż niewiele osób łączy stres ze problemami skórnymi, a jest to często sprzężenie zwrotne. Zaraz to wyjaśnię.
Mechanizmy wpływu stresu na skórę
Wspomniany wyżej kortyzol oraz inne hormony wydzielane przez nasz organizm, kiedy żyjemy w stresie (czyli nie jest to stres krótkotrwały), wpływają także na naszą cerę. Niestety, negatywnie. Oto możliwe problemy, które mogą pojawić się na naszej skórze, gdy zmagamy się z długotrwałym stresem:
- podwyższony poziom kortyzolu może zaostrzać istniejący stan zapalny w organizmie, co z kolei często prowadzi do zaostrzenia problemów skórnych, takich jak trądzik, egzema czy łuszczyca,
- stres może osłabiać barierę ochronną skóry, co sprawia, że staje się odwodniona i bardziej podatna na podrażnienia oraz infekcje,
- zaburzenia w produkcji sebum to inny przykład działania kortyzolu na skórę, skutkiem mogą być zatkane pory i powstawanie zmian trądzikowych,
- długotrwały stres może hamować procesy regeneracyjne skóry, co z kolei wpływa na jej naturalną zdolność do autonaprawy uszkodzeń i utrzymania zdrowego wyglądu.
Problemy skórne związane ze stresem
Jak widać powyżej, wiele problemów skórnych może być wywołanych stresem, a ściślej działaniem wydzielanych w jego wyniku hormonów. Oto, jakie schorzenia mogą mieć związek z tym, że żyjemy w przewlekłym stresie:
1. Trądzik
Jak wspomniałam, kortyzol wpływa na produkcję sebum, ponieważ pobudza do pracy gruczoły łojowe. To może prowadzić do zatkania porów i powstawania trądziku. Zwiększony poziom kortyzolu może również powodować stany zapalne, które zaostrzają objawy tej choroby skóry.
2. Łuszczyca
Istniejąca na naszej skórze łuszczyca może się nasilać pod wpływem stresu, ponieważ kortyzol osłabia układ immunologiczny i może zaostrzać stan zapalny, który towarzyszy temu schorzeniu.
3. Wysypki i pokrzywki
Stres może też wywoływać reakcje alergiczne na skórze, prowadząc do pojawiania się na niej wysypek i pokrzywek.
4. Starzenie się skóry
Długotrwały stres przyspiesza procesy starzenia się skóry, a więc prowadzi powstawania i pogłębiania się zmarszczek oraz utraty elastyczności. Co więcej, kortyzol może też degradować włókna kolagenu i elastyny, które są najważniejsze dla zachowania młodego wyglądu skóry.
Sposoby radzenia sobie ze stresem i jego wpływem na skórę
Stres jest jedną z naszych chorób cywilizacyjnych. Nie bez powodu coraz częściej i coraz więcej osób szuka sposobów na jego pozbycie się lub przynajmniej zredukowanie. Poniżej kilka takich, które są na pewno skuteczne, ale uwaga – tylko pod warunkiem, że korzystamy z nich regularnie i nie ograniczamy się tylko do jednej.
Na początek podaję skuteczne sposoby na sam stres:
Techniki relaksacyjne
Mówi się też, że stres i relaksacja powinny iść w parze[i]. Znane techniki relaksacyjne, takie jak joga i medytacja, praktykowane regularnie, pomagają w redukcji poziomu stresu i poprawie ogólnego samopoczucia. Te techniki relaksacyjne pomagają uspokoić umysł i ciało, co może korzystnie wpływać na stan skóry:
- fizyczne ćwiczenia, np. joga i relaksacja progresywna Jacobsona,
- relaksacja umysłowa. np. medytacja i metoda Schultza, która wykorzystuje wyobraźnię,
- wizualizacja, np. technika bezpiecznego miejsca,
- ćwiczenia koncentracji umysłu (np. trening uważności) i medytacje.
Regularna aktywność fizyczna
Bieganie, pływanie, jazda na rowerze, fitness i inne ćwiczenia pomagają w obniżeniu poziomu kortyzolu i poprawiają krążenia krwi, co sprzyja zdrowiu całego naszego organizmu, w tym skóry. Ważne – nadmierny wysiłek fizyczny sam w sobie jest dla naszego ciała źródłem stresu. Dlatego bardzo ważne jest korzystanie również z technik relaksacyjnych, szczególnie gdy uprawiamy sport zawodowo. Świetnym przykładem jest Iga Świątek, która oprócz treningów fizycznych regularnie odbywa treningi mentalne. Dotyczy to większości sportowców.
Sen i wieczorne rytuały dla ducha, ciała i skóry
Sen, sen i jeszcze raz sen! Odpowiednia długość snu jest ważna dla naszego dobrego samopoczucia i zdrowia. Minimalna liczba godzin przeznaczonych na sen dorosłego człowieka to 6, a optymalna – między 7 a 9 godzin. Wysypianie się w znaczący sposób pomaga zredukować stres i poprawia odporność na niego.
Warto też dodać, że podczas snu, gdy organizm regeneruje się i naprawia uszkodzenia, dzieje się to także na poziomie skóry. co ma pozytywny wpływ na wygląd skóry. To dlatego właśnie na noc powinniśmy przygotować i ciało, i skórę. Wprowadzajmy wieczorne rytuały, przygotowania do snu, zadbajmy w nich o skórę. To czas na peeling, maskę, samodzielny masaż, np. rollerem czy płytką gua sha. Nocna automatyczna regeneracja skóry to także dobry moment, aby jej w tym pomóc, np. aplikując kosmetyku zawierające składniki, takie jak kwas hialuronowy, ceramidy i antyoksydanty.
Zdrowa dieta
Dieta bogata w antyoksydanty, witaminy i minerały wspiera zdrowie całego ciała, w tym skóry. Owoce, warzywa, orzechy i ryby zawierają składniki odżywcze, które pomagają w walce ze stresem oksydacyjnym i stanami zapalnymi.
Spróbuj choćby dwóch-trzech powyższych sposobów, np. wprowadź codzienny spacer, zdrowe odżywianie i staraj się spać co najmniej 7 godzin, a szybko zobaczysz, jak poprawi się stan Twojego zdrowia, odporność psychiczna i skóra! A po dodatkowe wsparcie dla Twojego ciała i umysłu zapraszam na masaż kobido lub refleksologię stóp.
Dobrego dnia!
Kasia Korólczyk
[i] Bogusławski M., Joga, relaksacja a stany nadświadomości[w:] Joga w kontekstach kulturowych 3, praca pod redakcją naukową dr hab. Janusza Szopy, prof. AWF Katowice, str. 32, online: https://www.jogaakademicka.pl/pdf/J_Szopa_Joga_w_kontekstach_kulturowych.pdf, dostęp: 6.06.2024