Czy problemy skórne mogą wpływać na nasz stan psychiczny? Zdecydowanie tak, podobnie jak może na ten stan wpływać nasz wygląd. Ciało i umysł człowieka są ze sobą ściśle powiązane, a skóra, która jest naszym największym organem, odgrywa jedną z ważniejszych ról w tym związku. Jedną z dziedzin łączących je jest somatopsychologia.
Somatopsychologia. Co to za dziedzina?
Somatopsychologia to dziedzina nauki, która bada wpływ fizycznego zdrowia na stan psychiczny jednostki. Koncentruje się na badaniu, jak różne problemy zdrowotne, szczególnie te widoczne na zewnątrz, takie jak m.in. choroby skóry, wpływają na nasze emocje, zachowanie i ogólną jakość życia. Skóra jest najbardziej widocznym organem naszego ciała, dlatego jej stan często odzwierciedla nasze zdrowie i wpływa na sposób, w jaki jesteśmy postrzegani przez innych, ale też na to, jak widzimy sami siebie. Jej zła kondycja, różne schorzenia to dla wielu osób, w tym również moich klientów, problem emocjonalny i źródło niskiej samooceny.
Somatopsychologia a psychosomatyka
Nauką, w której centrum zainteresowania jest oddziaływanie odwrotne, czyli badanie, jak nasze problemy psychiczne i emocjonalne wpływają na zdrowie całego organizmu, w tym również skóry.
Psychodermatologia i psychokosmetologia – co to za nauki?
W podobnym obszarze zainteresowań poruszają się psychodermatologia, czyli wiedza medyczna z pogranicza psychiatrii, psychologii, dermatologii i medycyny estetycznej, a nawet immunologii i endokrynologii. Zgodnie z nazwą, jest to nauka, której celem jest leczenie różnych dermatoz, czyli chorób skórnych, jednak w sposób holistyczny, uwzględniający wpływ na ich powstawanie także innych czynników, takich jak choroby psychiczne czy związane z układami wewnętrznymi. Przyczyna wielu chorób skóry niewiele ma wspólnego z samą skórą.
Istnieje jeszcze psychokosmetologia, czyli kosmetologia holistyczna, która w podejściu do pielęgnacji bazuje na wiedzy psychologicznej, np. na temat wpływu stresu na naszą skórę, chorób psychosomatycznych łącząc ją z wiedzą na temat sposobów łagodzenia stresu i pracy z emocjami oraz o pielęgnacji. Mogę powiedzieć, że to jest właśnie ta dziedzina, w której ja się specjalizuję.
„Trudne” choroby i defekty skóry i włosów
Jak już wspomniałam, problemy skórne mogą bardzo mocno oddziaływać na nasze samopoczucie psychiczne, zwłaszcza gdy są widoczne i trudne do ukrycia. Pisałam o tym, w artykule „Jak stres wpływa na skórę?” Tutaj pokażę Ci to na wybranych przykładach najczęstszych chorób skóry, a także skóry głowy i włosów.
Trądzik, w tym trądzik dorosłych
Trądzik to jednen z najczęstszych problemów skórnych, który dotyka nie tylko nastolatków, ale i dorosłych. Widoczne zmiany skórne, ropne wykwity, blizny potrądzikowe mogą prowadzić do obniżonego poczucia własnej wartości, a nawet lęków społecznych i wstydu.
Łuszczyca
Ta przewlekła choroba autoimmunologiczna. Istnieją jej różne rodzaje, ale łączy je charakterystyczne łuszczące się plamy i wykwity na skórze różnych części ciała lub paznokciach. Objawy łuszczycy mogą być bolesne i swędzące, co prowadzi do dyskomfortu fizycznego i psychicznego. W znaczący sposób mogą też wpływać na nasz wygląd, dlatego osoby cierpiące na tę chorobę często doświadczają depresji, lęku i izolacji społecznej.
Bielactwo
Bielactwo, czyli utrata pigmentu skóry, prowadzi do powstawania na niej białych plam. Choć nie jest bolesne, jego widoczne objawy mogą powodować stres emocjonalny, obniżenie poczucia własnej wartości i lęki społeczne.
Łysienie plackowate
Ta choroba autoimmunologiczna prowadzi do miejscowej utraty włosów na skórze głowy i ciele. Nagła utrata włosów może być traumatyczna i powodować obniżenie poczucia własnej wartości, stres, a nawet depresję i zaburzeń obrazu ciała.
Łupież
Niezależnie od jego rodzaju, łupież również może powodować problemy emocjonalne, zwłaszcza gdy jest widoczny gołym okiem na skórze głowy lub osypuje się na ubrania. Osoby borykające się z tym schorzeniem, które ma tendencje nawrotowe, także mogą mieć zaniżoną samoocenę i unikać sytuacji społecznych.
Nadmierne owłosienie
Nadmierne owłosienie, zwane również hirsutyzmem, to stan, w którym kobiety mają nadmierne owłosienie w miejscach typowych dla mężczyzn, takich jak twarz, klatka piersiowa i plecy. To często prowadzi do znacznego stresu emocjonalnego, obniżonego poczucia własnej wartości i unikania sytuacji społecznych.
Inne choroby organizmu wpływające na stan psychiczny
Nie tylko choroby skóry mogą wpływać na nasz stan psychiczny. Wiele innych problemów zdrowotnych również ma znaczący wpływ na nasze emocje i samopoczucie. O tym również mówi somatopsychologia.
Choroby tarczycy
Choroby tarczycy, takie jak niedoczynność i nadczynność tarczycy, mogą wpływać na nasz nastrój i poziom energii. Niedoczynność tarczycy często prowadzi do depresji, zmęczenia i braku motywacji. Nadczynność z kolei może powodować lęki, drażliwość i problemy ze snem.
Choroby układu trawiennego
Choroby układu trawiennego, takie jak zespół jelita drażliwego (IBS) czy choroba Crohna, mogą powodować znaczny dyskomfort fizyczny i wpływać na nasze samopoczucie psychiczne. Ból, wzdęcia i inne objawy mogą wywoływać stres i unikanie sytuacji społecznych.
Otyłość
Otyłość jest stanem, który nie tylko wpływa na zdrowie fizyczne, ale również na stan psychiczny. Osoby z nadwagą często zmagają się z niską samooceną, depresją i lękami. Społeczne piętno związane z otyłością może z kolei prowadzić do izolacji i unikania aktywności społecznych.
Rola psychologii w budowaniu akceptacji własnego ciała
Psychologia odgrywa bardzo ważną rolę w procesie budowania akceptacji własnego ciała. Terapeuci i psychologowie pomagają pacjentom zrozumieć i przepracować negatywne myśli oraz uczucia związane z wyglądem. Na przykład terapia behawioralno-poznawcza pomaga zmienić szkodliwe wzorce myślenia i zastąpić je bardziej pozytywnymi i realistycznymi przekonaniami.
Warto też wspomnieć, że pracując z psychologiem lub terapeutą poznajemy techniki radzenia sobie ze stresem. A stres często towarzyszy problemom skórnym i innym widocznym defektom. Korzystając z terapii możemy też rozwijać umiejętność samowspółczucia, które są jest bardzo ważne dla akceptacji własnego ciała. Dzięki terapii, osoby zmagające się z niską samooceną i negatywnym obrazem siebie uczą się cenić swoje ciało i dbać o nie w sposób pełen miłości i troski.
Ruch body positive a akceptacja ciała
Chciałam w tym miejscu wspomnieć jeszcze o ruchu body positive, czyli ciałopozytywności. Jego celem jest promowanie akceptacji ciała we wszystkich jego formach i stanach. To filozofia, która zachęca do kochania siebie i swojego ciała, niezależnie od tego, czy mamy problemy skórne, nadwagę, czy inne defekty. Body positive pomaga zmniejszyć negatywne postrzeganie siebie, poprawić samoocenę i zwalczać piętno społeczne związane z wyglądem.
Ruch ten szerzy ideę, że każdy zasługuje na szacunek i miłość, niezależnie od wyglądu zewnętrznego. Dzięki body positive wiele osób zaczyna dostrzegać piękno w różnorodności i odmienności. To z kolei pozytywnie wpływa i na relacje społeczne, i na ich stan psychiczny osób, które nie do końca czują się dobrze w własnym ciele czy we własnej skórze.
Rola kosmetologii i pielęgnacji w budowaniu pewności siebie
Choć wiele osób wciąż jeszcze tak nie myśli, kosmetologia i pielęgnacja mają ogromny wpływ na budowanie pewności siebie. Dotyczy to szczególnie dla osób zmagających się z problemami skórnymi. Profesjonalne zabiegi kosmetyczne mogą znacząco poprawić wygląd skóry, redukując widoczne niedoskonałości, takie jak trądzik, blizny, przebarwienia czy zmarszczki. Dzięki temu, osoby poddające się takim zabiegom mogą poczuć się bardziej komfortowo i pewnie w swoim ciele.
Regularna i odpowiednio dobrana pielęgnacja przynosi długotrwałe efekty, które nie tylko poprawiają wygląd, ale również wzmacniają pewność siebie i samopoczucie.
Holistyczne podejście do ciała i skóry
Światowa Organizacja Zdrowia już dawno orzekła, że „nie ma zdrowia bez zdrowia psychicznego” (ang. „there is no health without mental health”). Ale przecież już starożytny rzymski poeta Juwenalis pisał: „Mens sana in corpore sano”, czyli „w zdrowym ciele zdrowy duch”.
Dlatego jeśli chcemy skutecznie radzić sobie z problemami zdrowotnymi, w tym skórnymi, ważne jest holistyczne podejście do człowieka. Uwzględnia ono zarówno aspekty fizyczne, jak i psychiczne. Dlatego tak samo ważne są zdrowy styl życia, w tym odpowiednia, zbilansowana dieta i aktywność fizyczna, dbałość o stan zdrowia i regularne badania, pielęgnacja ciała, jak pielęgnacja naszej psychiki, w tym odpoczynek, przesypianie minimum 7 godzin na dobę, stosowanie technik relaksacyjnych i inne. To wszystko ma znaczenie. Uczmy się tego nawzajem!
Kasia Korólczyk